Ik krijg met enige regelmaat vragen over het ontbreken van percolaat , wormensap, wormenthee, compostthee of hoe je het ook maar wilt noemen. Dit is het sap wat je onderaan een wormentoren kan oogsten of zelf kan maken. Zo kreeg ik een vraag van Menno:
Hoi Frank,
Misschien kun jij mij helpen met het volgende: Ik heb een redelijk goed lopend wormenbak maar heb een probleempje nu. Na aankomst van de wormen had ik spoedig percolaat zo na ongeveer 2 weken sowieso. Nu is het volgende het geval er komt geen percolaat meer uit het kraantje. Heeft dit met vocht in de wormen bak te maken of heeft het met de temperatuur schommelingen te maken in de zomer? Ik snap er echt niks meer van, eerst kon ik twee dagen achter elkaar een halve pot appelmoes vullen.
-----------------
Beste Menno,
Allereest is het goed om te weten dat het teveel aan vocht in de lekbak terecht komt. Zit er vocht in de lekbak wat je kan aftappen, dan is er dus op enig moment te veel vocht in de wormenbak geweest. Het ontbreken van het sap is dus niet direct een probleem voor de wormen en het proces wat zich afspeelt in een wormentoren.
Het kan dus goed zijn dat de omstandigheden optimaal zijn voor de wormen wanneer je geen sap kan aftappen. Wil je zeker weten of het vochtig genoeg is voor de wormen. Haal dan een handje grond/wormenmest uit de bak en knijp hier voorzichtig in. Je mag dan een glinstering vocht zien. Vallen er druppels water uit, dan is het te nat.
Hoe kan het dat het er ineens geen sap meer te oogsten valt?
Dat kan verschillende redenen hebben. Uit de voedsel testen (die kan je via deze link vinden) komt duidelijk naar voren dat bepaalde ingrediënten veel extra vocht geven in een wormentoren. Stikstofrijk ( cat. Groen ) voedsel geeft vaak extra vocht in een wormenbak. Koolstofrijk ( cat. Bruin ) voedsel neemt vaak vocht op.
Het kan dus zijn dat de vochthuishouding veranderd door een ander voedselaanbod. Dit is meestal de reden van wel of geen vocht in de lekbak. Daarnaast is het ook erg warm en droog geweest de afgelopen tijd. De kans dat er dan veel vocht verdampt is groot. Helemaal als je, vanwege de hitte, de deksel van de wormenbak hebt gehaald.
Wat eventueel ook van invloed is, is de regen. Een wormenbak die buiten staat in de regen neemt ook regenwater op. Al dan niet dat het er gewoon inregent of dat het langzaam via de zijkanten of gaatjes naar binnen drupt. Bij een hoge luchtvochtigheid kan er ook minder vocht verdampen.
Wat ook een mogelijkheid is, is dat het kraantje verstopt zit. Het zou niet de eerste keer zijn dat er een worm zich in het kraantje vestigt. Dit is makkelijk te controleren door de bakken op te tillen en in de lekbak te kijken.
Het kan ook gebeuren dat de bodem verstopt raakt. We zien vaak dat er als tip wordt gegeven dat je moet beginnen met een laagje karton. Dit raden we sterk af. Niet omdat het niet goed zou zijn voor de wormen, zij vinden papier en karton wel lekker, maar het komt vaak voor dat de hoeveelheid karton als een soort papier-maché de lekbak blokkeert en het sap niet meer in de lekbak terecht kan komen. Dus mocht het erg vochtig zijn in de wormentoren, maar je hebt geen vocht om af te tappen, dan kan het dus zijn dat je kraantje is verstopt of dat de lekbak is geblokkeerd.
Hoe krijg je dan toch wormensap?
Er zijn vele recepten om wormenthee te maken. In de volgende wormencourant ga ik uitgebreid bespreken hoe je 'professionele' compostthee kan maken. ( aanmelden voor de wormencourant kan onderaan deze pagina).
Wil je vergelijkbare percolaat maken zoals je aftapt uit een wormentoren. Dan kan dat als volgt:
Stap 1: Pak een emmer ( +/- 10 liter ) met water (bij voorkeur regenwater). Stap 2: Doe hier een hoeveelheid wormenmest in. ( minimaal 1 liter )
Stap 3: Roer het of schud het en laat het even trekken. Zorg in ieder geval dat de wormenmest wordt 'opgenomen' door het water. Welke tijd hier precies voor staat heb ik niet onderzocht maar binnen een uur zou het klaar moeten zijn. Omdat we niet met suiker en actieve beluchting werken heeft het geen zin om het langer te laten staan.
